Küresel Pazara Açılan Sessiz Kapı
Her işletme bir gün ürünlerini yurt dışına satmanın hayalini kurar. Ama ihracat dediğin şey kulağa ne kadar havalı gelse de içinde bürokrasi, gümrük, döviz, risk ve çokça prosedür barındırır. Hele ki küçük bir işletmeysen, bu süreç gözünde devleşebilir. Tam da bu noktada devreye “dolaylı ihracat” girer. Sessiz ama etkili bir yol gibi. Sen sadece işini yaparsın, üretirsin. Başkası senin yerine ürünü dünyaya ulaştırır. Yani aslında ihracat yaparsın ama tüm yükü sen taşımazsın.
Bu yazıda dolaylı ihracatın ne olduğunu, kimler için uygun olduğunu ve neden özellikle KOBİ’ler için bulunmaz bir fırsat olduğunu detaylarıyla ele alıyoruz.
İçindekiler →
Dolaylı İhracat Tam Olarak Nedir?
Dolaylı ihracat; bir ürünün, üretici firma tarafından başka bir aracı firma vasıtasıyla yurt dışına gönderilmesi anlamına gelir. Burada üretici, ihracatı doğrudan kendisi yapmaz. Ürünlerini başka bir yerli firmaya satar. O firma da ürünü paketleyip ihracat işlemlerini yürütür.
Yani sen dış pazara doğrudan çıkmazsın ama ürünün çıkar.
Bir örnekle netleştirelim:
Diyelim ki sen bir tekstil atölyesisin. Tişört üretiyorsun. Bir toptancı geliyor, ürünlerini senden alıyor. Sonra bu toptancı, senin tişörtleri bir Avrupa markasına satıyor. Burada ihracat işlemlerini yapan sen değilsin, ama ürün senin. Bu, dolaylı ihracat.
Dolaylı İhracatın Avantajları Neler?
Bazı firmalar ihracata başlamak için hemen dış pazarlara açılmak zorunda hissediyor ama bu her zaman doğru değil. Dolaylı ihracat, özellikle ilk adımlar için oldukça avantajlı bir yol.
Düşük risk: Ödeme, nakliye, döviz kuru gibi karmaşık süreçleri aracı firma yönetir.
Tecrübe kazanma: Senin adın yurt dışında duyulmasa bile süreçleri öğrenirsin.
Maliyet tasarrufu: Dış ticaret departmanı kurmana, uluslararası pazarlama yapmana gerek kalmaz.
Zaman tasarrufu: Pazar araştırması, müşteri bulma gibi adımları aracı üstlenir.
Küçük sermayeyle ihracat: Özellikle KOBİ’ler ve atölyeler için uygun bir modeldir.
Yani adeta suya ayak sokmak gibi. Denize atlamadan önce, suyun sıcaklığını ölçersin. Cesaretin artar.
Dezavantajları Yok Mu?
Elbette dolaylı ihracatın da sınırları var. En önemlisi, marka bilinirliği eksikliği. Çünkü ürün senin olsa da yurt dışında başka bir firma adına satılıyor olabilir.
Ayrıca kazanç açısından doğrudan ihracata göre biraz daha düşük marjlarla çalışılır. Aracı firma aradan kar payı alır. Bu nedenle uzun vadede büyümek isteyen firmalar için bir süre sonra doğrudan ihracat kaçınılmaz olur.
Ama bu kötü bir şey değil. Aksine, dolaylı ihracat doğrudan ihracata geçiş için sağlam bir basamaktır.
Türkiye’de Dolaylı İhracatın Yeri
Ülkemizde özellikle sanayi bölgelerinde üretim yapan binlerce işletme, dolaylı ihracat modeliyle çalışıyor. Otomotiv, tekstil, makine, gıda gibi alanlarda faaliyet gösteren firmalar, büyük markalara üretim yaparak dolaylı yoldan dünya pazarında yer alıyor.
Aslında birçok küçük atölye, dolaylı ihracat yaptığını bile fark etmeyebilir. “Biz sadece mal veriyoruz” diye düşünseler de, ürün yurt dışına gidiyorsa bu ihracattır. Ve bu sayede ülke ekonomisine katkı sağlarlar.
Devlet destekleri ve KOSGEB gibi kurumlar da bu tür ihracatçılara dolaylı destek sağlar. Eğitimler, danışmanlık programları ve hibe teşvikleriyle küçük işletmelerin yurt dışına açılma süreçleri kolaylaştırılmaya çalışılır.
Kimler İçin Uygun?
İhracat tecrübesi olmayan KOBİ’ler
Yeni girişimler ve mikro işletmeler
Dış ticaret altyapısı olmayan üreticiler
Kadın kooperatifleri, atölyeler, aile işletmeleri
Dolaylı ihracat sayesinde bu gruplar, büyük bir yatırım yapmadan ihracat zincirine katılabilir.
Dolaylı İhracat Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Dolaylı ihracat yapan firma ihracatçı sayılır mı?
Ürün yurt dışına çıkıyorsa teknik olarak ihracat yapmış sayılırsın, ama gümrük işlemleri senin adınla yapılmadığı için doğrudan ihracatçı sayılmazsın.
Vergi ya da belge süreci olur mu?
Çoğunlukla aracı firma bu işlemleri yürüttüğü için seni bağlamaz. Ancak bazı durumlarda menşe veya kalite belgeleri istenebilir.
Dolaylı ihracat yaparken nasıl büyürüm?
İyi bir üretici olarak kendini kanıtlarsan, aracı firmaların radarına daha fazla girersin. Sonra zamanla doğrudan ihracata geçiş için tecrübe kazanırsın.
Büyük Oynamadan da Büyünebilir
Herkes doğrudan büyük oynamak zorunda değil. Bazı başarı hikâyeleri, küçük ama stratejik adımlarla başlar. Dolaylı ihracat, kendi üretim gücünü dünya ile tanıştırmak isteyen ama ilk adımı atmaya çekinen herkes için mükemmel bir çıkış noktasıdır.
Ve unutma, ürünün başka bir ülkede kullanılıyorsa sen de zaten o oyunun içindesin.
